Historia
Kaszubski Uniwersytet Ludowy (KUL) został utworzony w 1982 roku i nawiązuje w swej działalności dydaktyczno-wychowawczej do idei "szkoły dla życia" bpa Grundtviga. W latach 1980-tych podstawowym zadaniem UL-u było szkolenie pracowników wiejskich placówek kultury z kilku pomorskich województw. Od początku istnienia podejmował on też sprawy oświaty i kultury regionu Kaszub. Bazując na współpracy ze środowiskami twórczymi, grupą niepokornych nauczycieli-regionalistów czy pracownikami naukowymi Uniwersytetu Gdańskiego, KUL realizował programy inspirujące działalność kulturalną i oświatową społeczności wiejskich.
Fundacja
Naszą wieloletnią działalność prowadziliśmy przy współpracy bądź pod patronatem min. takich instytucji jak: Ministerstwo Edukacji Narodowej, Stowarzyszenie Polskich Uniwersytetów Ludowych, Kuratorium Oświaty i Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego.Dbając o optymalne wykorzystanie struktury organizacyjnej KUL-u podjęliśmy decyzję o usamodzielnieniu się i przejściu na tzw. "własny rachunek". 7 października 2004 roku Kaszubski Uniwersytet Ludowy uzyskał własną osobowość prawną, kontynuując działalność jako fundacja. Dzięki temu staliśmy się organizacją elastyczną i zdolną do szybkich reakcji na potrzeby otaczającej nas rzeczywistości, co nie jest bez znaczenia w dobie wejścia i pierwszych lat funkcjonowania Polski w ramach UE.
Dzisiaj nieustannie czerpiemy z dorobku naszej ponad dwudziestoletniej działalności, a dzięki przeprowadzonym zmianom jesteśmy przygotowani na nowe wyzwania i śmiało patrzymy w przyszłość.
Aktywność edukacyjna
Główne kierunki działalności programowej Kaszubskiego Uniwersytetu Ludowego im. Józefa Wybickiego skupiają się wokół edukacji obywatelskiej, edukacji regionalnej oraz edukacji ekologicznej. Są to filary niemalże wszystkich programów oświatowo-kulturalnych placówki. Wynikają one zarówno z tradycji, jak i realnych wyzwań współczesnego świata.Edukacja obywatelska
Edukacja obywatelska stanowi od chwili powstania uniwersytetów ludowych ich najważniejsze zadanie. Kompetencje społeczne uzyskiwane w uniwersytecie ludowym są tradycyjnie już istotnym uzupełnieniem kompetencji zawodowych, których zdobycie umożliwia oficjalny system oświaty. Przydatność tego typu instytucji wzrasta szczególnie w okresie transformacji ustrojowych, kiedy to przed społeczeństwami stają nowe wyzwania - związane z demokratyzacją życia publicznego, reformą samorządową itp., czyli potrzebami wynikającymi z budowy społeczeństwa obywatelskiego.
Wiele inicjatyw - z którymi rokrocznie nasz uniwersytet ludowy występuje - świadczy, że staramy się jak najlepiej wypełnić tą tradycyjną powinność względem lokalnej i regionalnej społeczności. Od wielu lat łączą nas wspólne projekty edukacyjne z różnymi organizacjami samorządowymi Pomorza. Utrzymujemy ścisłe związki z powiatami (szczególnie kartuskim), wieloma gminami: burmistrzami oraz wójtami miast i wsi regionu - raz po raz organizując seminaria, prelekcje czy dłuższe szkolenia z zakresu szeroko rozumianej edukacji obywatelskiej. W tym zakresie realizujemy też niektóre projekty wspólnie z dyrekcjami kaszubskich szkół i parafii. W ostatnich latach KUL zajął się sprawą doskonalenia kadr dziennikarskich dla prasy lokalnej.
Baza
Dużym atutem Kaszubskiego Uniwersytetu Ludowego jest posiadana baza. Dysponujemy obecnie zapleczem dydaktyczno-internatowym w dwóch miejscach: w Wieżycy k. Szymbarka w środkowej części Szwajcarii Kaszubskiej oraz w Starbieninie k. Choczewa - na północnych Kaszubach.
Od początku swego istnienia (1982) UL wykorzystuje siedzibę w Wieżycy. Są to budynki po przedwojennej przydrożnej gospodzie zaadaptowane na cele dydaktyczne. W skład bazy wchodzą: sala wykładowa, galeria sztuki ludowej, sala telewizyjna, węzeł kuchenno-jadalny, pokoje administracji oraz część internatowa na 35 osób (w pokojach 2-, 3-osobowych). Całość położona jest w jednej z najpiękniejszych okolic Pomorza - na pokrytej lasem górze Wieżyca (329 m n.p.m.). Placówka znajduje się w odległości 50 km na zachód od aglomeracji gdańskiej i usytuowania się przy trasie Gdańsk - Kościerzyna (20 km za miejscowością Żukowo).
UL-owska idea
Od stuleci ludzkość poszukiwała skutecznych form programowo-organizacyjnych dla oświaty poszkolnej. Jedna z najciekawszych koncepcji w tym zakresie zrodziła się w połowie XIX wieku na terenie Skandynawii. W latach 30tych tamtego stulecia duński duchowny, filozof i pisarz N.F.S Grundtvig (1783-1872) rzucił hasło "szkoły dla życia" nowej koncepcji edukacyjnej, która miała być zaprzeczeniem dotychczasowej praktyki w tym zakresie.
Głównymi celami uniwersytetów ludowych (dalej: UL) - bo takie miano nadano nowym instytucjom oświatowym - miały być: wychowanie obywatelskie i rozbudzanie świadomości narodowej, kształcenie w harmonii z przyrodą, jak też szeroko pojęta edukacja regionalna. Pomysł szybko zaakceptowano i placówki tego typu pojawiły się wkrótce w wielu krajach świata.Na ziemiach polskich pierwsze UL-e powstały jeszcze w zaborze rosyjskim. Często przywoływaną symboliczną datą jest tu rok 1900, kiedy powołano do życia zakład oświatowy w Pszczelinie - zarejestrowany oficjalnie w Petersburgu jako ferma ogrodnicza, gdzie oprócz przedmiotów z zakresu rolnictwa realizowany był też (nielegalnie) program z literatury i historii kraju, geografii, matematyki i innych przedmiotów - wzorem skandynawskich pierwowzorów.
Władze
Zarząd Główny Zrzeszenia Kaszubsko – Pomorskiego na posiedzeniu w dniu 14.06.2014 dokonał wyboru Przewodniczącego i Członków Rady Fundacji KUL, która zebrała się w dniu 26.01.2015 r. i ukonstytuowała się następująco:
- Prof.dr hab. Cezary Obrach - Prondzyński – przewodniczący Rady Fundacji
- Andrzej Mirosławski – wiceprzewodniczący Rady Fundacji
- dr Tomasz Maliszewski – sekretarz Rady Fundacji
- Zyta Górna – członek Rady Fundacji
- Andrzej Klasa – członek Rady Fundacji
- Łukasz Richert – członek Rady Fundacji
- Edmund Zmuda Trzebiatowski – członek Rady Fundacji
Tego samego dnia (26.01.2015 r.) Rada Fundacji powołała na kolejną kadencję Zarząd Fundacji Kaszubskiego Uniwersytetu Ludowego w składzie:
- Marek Byczkowski – Prezes Zarządu Fundacji
- Irena Maciejczyk – Członek Zarządu Fundacji
- Lucyna Radzimińska – Członek Zarządu Fundacji
Statut Fundacji
ROZDZIAŁ I
POSTANOWIENIA OGÓLNE
§1. Nazwa Fundacji
- Fundacja pod nazwą "Kaszubski Uniwersytet Ludowy", zwana dalej Fundacją, ustanowiona przez Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, zwane dalej Fundatorem, aktem notarialnym sporządzonym w KANCELARII NOTARIUSZA MARII DAMBEK w Gdańsku przy ul. Chlebnickiej nr 45/46/3 dnia 5 maja 2004r., REPERTORIUM: A nr 6820/2004; działa na podstawie przepisów ustawy o fundacjach z dnia 6 kwietnia 1984 r. (Dz.U. z 1991r. nr 46 poz. 203 z późn. zm.) oraz niniejszego statutu.
- Fundacja posiada osobowość prawną.